DEİK evsahipliğinde, Türkiye-Libya İş Konseyi Başkanı Murat Üstay başkanlığında; Libya Başbakanı Fayez Al-Saraj, Libya Dışişleri Bakanı Mohamed Altahire Hamouda Ahmed Syala, Başbakan Siyasi Danışmanı Taher El Sonni ve Libya’nın Ankara Büyükelçisi Abdurrazzaq Mukhtar’dan oluşan Libya Resmi Heyeti, 13 Nisan 2016’da St. Regis Oteli’nde ağırlandı. Söz konusu toplantıya Türk tarafından ağırlıklı olarak inşaat ve müteahhitlik sektörlerinde faaliyet gösteren firmalar iştirak etti.
Açış konuşmasında Türkiye-Libya İş Konseyi Başkanı Murat Üstay, DEİK olarak hükümet yetkililerini ağırlamaktan dolayı duydukları memnuniyeti ifade ederken, Libyalılar ile her zaman birlikte hareket ettiklerinin altını çizdi. Kısaca DEİK hakkında konukları bilgilendiren Başkan Üstay, Libya’daki son gelişmeleri göz önünde bulundurarak, Türk iş dünyası olarak beklentileri paylaştı. Devrimden yani 2011 yılından önce, Türkiye olarak Libya’da 300’e yakın iş anlaşması olduğunu, yaklaşık 100 firmanın çalıştığını, 20 milyar dolarlık bir iş hacmi ve 1.5 milyar dolarlık makina ekipmanı bulunduğunu belirtti. Petrol fiyatlarının düşüklüğünü, genel siyasi koşulları dikkate aldıklarında başlanan projelere hemen devam edemeyeceklerinin farkında olduklarını vurgulayan Başkan Üstay, Libya tarafından öncelikli projelerin açıklanmasını, Türk firmalari olarak yarım kalan projeleri devam ettirmeye hazır olduklarını ifade etti. Türkiye ve Libya hükümetlerinin ortaklaşa tahsis edecekleri para ile 1.5-2 senede 50’ye yakın proje gerçekleştirebileceklerini vurguladı. İkinci olarak teminat mektuplarına değinen Başkan Üstay, yaklaşık 1.8 milyar dolarlık teminat mektubunun Libya lehine verildiğini, bu mektuplar için yılda 50-60 milyon dolar komisyon ödendiğini ve bu teminat mektupları masraflarından ötürü halen zarar ettiklerini dile getirdi. Hiçbir karşılığı olmadan yapılan, diğer bir deyişle durdurulmuş işlerden alınan bu ödemelerin sonlandırılmasını talep ettiklerini sözlerine ekledi. 300 projenin kağıt üzerinde imzalanmış olduğunu söyleyen Başkan Üstay, hükümet yetkililerinden hangi sektörlerdeki projelere öncelik verildiği bilgisinin paylaşılmasını rica ederek, devam edilmeyecek projelerin ise sonlandırılması beklentisini taşıdıklarını kaydetti. Son olarak 2013 yılında yapılan çalışmalar neticesinde, bütün Türk müteahhitlik camiasının onayını almış, hem Türkiye hem de Libya tarafından imzaya hazır, Türk müteahhitlerinin Libya’ya geri dönme şartlarını içeren 16 sayfalık mutabakat zaptının varlığına işaret eden Başkan Üstay, söz konusu zaptın Türkiye’nin karşısında tek hükümet görmek istediği sebebiyle imzalanamadığını, artık tek hükümet varsa, anılan zaptın imzalanabileceğini belirtti.
Libya Dışişleri Bakanı Mohamed Altahire Hamouda Ahmed Syala, Turgut Özal’ın iki ülke arasındaki ilişkilerin başlamasında önemli bir role sahip olduğunu belirterek sözlerine başladı. Başkan Üstay’ın dile getirdiği sorunlara ilişkin konuşan Bakan Syala, iş anlaşmalarını gözden geçireceklerini, Libya için öncelikli olan projeleri belirleyeceklerini, teminat mektupları konusunu da çözüme kavuşturmak için konuyu Başbakan’a aktaracağını ifade etti. Bununla birlikte, şirketler kadar Libya’nın da zarara uğradığının, mevcut sorunların çözülmesinde işbirliği yapılması gerektiğinin, işbirliği içinde olacak firmalara yeni projeleri üstlenmede öncelik vereceklerinin altını çizdi.
Başbakan Siyasi Danışmanı Taher El Sonni, konuşmalarına Libya’nın siyasi durumuna değinerek başladı. 40 yıllık merkezi rejimle yönetilen Libya’da güçlü kurumsal yapılar olmadığı için, devrim sonrasında karışıklıkların devam ettiğini söyledi. Uzlaşı hükümetinin kurulduğunu belirten El Sonni, istikranın sağlanmasının, ulusal bir uzlaşının tesis edilmesinin, güvenlik ve ekonomik durumun düzeltilmesinin yeni hükümetin görevleri arasında olduğunu ve tüm bunların da aslında birbirleri ile bağlantılı olduğunu vurguladı. İstihdamın ve uzlaşının artması ile birlikte güvenlik sorununun azalacağını belirtti. Son olarak hükümetin öncelikli projelerine açıklayan El Sonni; enerji, sağlık ve inşaat sektörlerinin öncelikli olduğunu açıkladı.
Toplantının son bölümüne katılan Libya Başbakanı Fayez Al-Saraj, zamanında Libya ekonomisinin gelişmesinde Türk şirketlerine önemli fırsatlar verildiğini, mevcut durumda sorunlar olsa da, altyapısı büyük ölçüde yok olan Libya’nın bu anlamda iş imkanları sunduğunu, Libya ekonomisinin tekrar canlanmasında şüphesiz Türk şirketlerinin yeniden rol alacağını dile getirdi. Geçmiş konuların ele alınması için komiteler kurulacağını belirten Al-Saraj, eskide kalan sorunları çözüp, yeni vizyonla geleceğe bakmak istediklerini bildirdi.
