Türkiye- İran İş Forumu, T.C. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı ve Türkiye-İran KEK Eş Başkanı Fatih Dönmez, İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanı ve İran-Türkiye KEK Eş Başkanı Mahmud Vaizi, DEİK Başkanı Nail Olpak, DEİK/Türkiye-İran İş Konseyi Başkanı Ümit Kiler'in katılımları ile DEİK ev sahipliğinde 18 Eylül 2019 tarihinde Ankara'da gerçekleştirildi.
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, iki ülke arasındaki ilişkilerin son derece olumlu düzeyde seyrettiğini belirterek, "İran ile ilişkilerimiz yapıcı ve iş dünyasının önünü açıcı bir yön almaktadır. Her iki ülkenin hükümet yetkilileri olarak bu konuda kararlıyız. Ticaretin geliştirilmesi ve yatırımların karşılıklı olarak artırılması yönünde destekler vermeye devam edeceğiz" dedi. Pekcan, İran Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Mahmud Vaizi ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez'in eş başkanlıklarında gerçekleştirilen 27'nci Türkiye-İran Karma Ekonomik Komisyon Toplantısı'nın çok verimli çıktıları olacağını söyledi.
"İran'da 166 Türk firması var"
İki ülke Cumhurbaşkanları tarafından hedeflenen 30 milyar dolar ticaret hacmine ulaşmak için çalışmalar yürüttüklerine işaret eden Pekcan, "İş dünyamıza ikili ticaret anlaşmalarımız ile Tercihli Ticaret Anlaşması'ndan yararlanmalarını öneriyorum. Tercihli Ticaret Anlaşması'nda Türkiye'nin 125 ihraç ürününden 68'i yasak kapsamına alındı, 3'üne de tarife kotası koruma önlemi uygulandı. Sayın Vaizi ile görüştük. İnşallah en kısa zamanda tercihli ticaret kapsamındaki ürünlerin Türkiye'den ticaretinin önü açılacak. Türkiye'den temin edebilecekleri ürünler varsa öncelik Türkiye olacak" dedi. İran'da faaliyet gösteren 166 Türk sermayeli firma bulunduğunu belirten Pekcan, bu firmaların İran'daki yatırımlarının tutarının 1,3 milyar dolar olduğunu söyledi. Türk firmalarının, yaptırımlar döneminde de tüm zorluklara rağmen faaliyetlerini devam ettirdiğini vurgulayan Pekcan, söz konusu firmaların İran'daki yatırımlarına daha fazla kolaylık gösterilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
"Özellikle ekonomide bir dönüm noktası yaşıyoruz"
İran Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Mahmud Vaizi ise, Türkiye, Rusya ve İran arasındaki üçlü zirvenin yanında Türkiye ve İran Cumhurbaşkanları arasında verimli ve samimi bir toplantı gerçekleştiğini söyledi. İran ve Türkiye'nin Müslüman iki komşu ülke olduğuna değinen Vaizi, "Türkiye ve İran, bölgedeki ve İslami ülkeler arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkilerde önemli rol oynayabilirler. Bölgesel iş birliğinin çekirdeğini oluşturabilirler. Bizler özellikle ekonomide bir dönüm noktası yaşıyoruz. İki ülkenin iş insanlarını ve özel sektörünü serbest ticaret anlaşmasına hazırlamaya çalışıyoruz. Bu noktaya vardığımızda işlerimizde daha kolay ilerleyebileceğiz. Her iki devletin çabası kesinlikle özel sektör ve ortak yatırımlar için yolu kolaylaştırmak. İki ülkenin ticaret odaları ve ortak komisyonları bu alanda çok ağır bir sorumluluk yüklendi. Biz ortak ekonomik komisyon çerçevesinde 1 yıllık yol haritasında özel sektörün çalışmaları için de gerekeni hazırlıyoruz" ifadelerini kullandı.
İran, ABD yaptırımlarıyla karşı karşıyayken Türkiye ile ilişkilerin devam etmesi için çaba gösterilmesi gerektiğini dile getiren Vaizi, şunları kaydetti: "ABD, İran ve Türkiye arasındaki ilişkilerle hiçbir şekilde ilgisi olmayan yaptırımları uygulayarak ilişkilerimizi etkilemek istiyor. Türkiye Cumhuriyeti'ne ve değerli Cumhurbaşkanı'na teşekkür etmek istiyorum. ABD'nin İran'a dayattığı yaptırımları her fırsatta kınadılar. Nükleer ve diğer alanlarda her zaman İran'ı desteklediler. Hiçbir şüphemiz yok, Türkiye hükümeti yaptırımları kesinlikle kabul etmiyor ve buna karşı. Diğer taraftan bazı Türk bankaları ve iş insanlarının bu konuda bazı çekinceleri var fakat biz hiçbir zaman hiçbir Türk iş insanının sıkıntı çekmesini ve baskı altında kalmasını istemiyoruz. Bu ortak komisyonda bizim için önemli olan, iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin azalmasını önlemektir."
"İki ülke arasındaki ikili ticareti artırmanın peşindeyiz"
DEİK Başkanı Nail Olpak ise, Türkiye'nin dünyada neredeyse ticaret yapmadığı ülke kalmadığını belirterek, "İran'la aramızdaki rakamlar makul ama yeterli değil. Daha fazla yatırım ve ticaret için önümüze çıkan engellerin, sadece iş dünyamızın niyet ve gayreti ile aşılamayacağını da ifade etmek isterim" dedi. Türkiye'nin kamu ve iş dünyası olarak zor zamanlarda İran'ın yanında yer aldığını anımsatan Olpak, yatırım ve ikili ticareti artırmanın peşinde olduklarını dile getirdi. İran tarafından bazı beklentileri olduğuna işaret eden Olpak, "İran'ın bin 800 ürüne ithalat yasağı getirmesi ve bu ürünlerden 68'inin Tercihli Ticaret Anlaşması kapsamında olması bizleri üzdü ve ticaret hedefimizi olumsuz etkiledi. İran'da yatırımı olan firmalarımız, oradaki fabrikalarında üretim için ithal ettikleri ham maddeleri bile döviz tahsisi yapamaması nedeniyle gümrüklerden çekemiyor ve üretimde zorlanıyor. Bu noktada İranlı makamlardan gerekli desteğin ve kolaylığın sağlanmasını bekliyoruz" dedi. Olpak, Türkiye'den İran'a ilaç ve kozmetik ihracatında yaşanan ithal tescil belgesi sorunu ile İran gümrüğünde yaşanılan işlem tıkanıklıklarının çözülmesini beklediklerini sözlerine ekledi.
Açılış konuşmalarının ardından, Türkiye Cumhuriyeti ile İran İslam Cumhuriyeti Arasında 27. Dönem KEK Toplantısı Mutabakat Zaptı ve Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Sağlık ve Tıbbi Eğitim Bakanlığı Arasında İş Birliği Eylem Planı imzalandı.
.