A S Y A
Y Ü Z Y I L I N D A
E J D E R
&
H İ L Â L
4
Çin ekonomisi emek yoğun ve düşük teknolojili üretimden sermaye yoğun ve
yüksek teknoloji odaklı bir yapıya doğru dönüşüm geçirmekte, Ar-Ge ve
inovasyon çalışmalarını desteklemektedir. 2015 yılında Ar-Ge faaliyetlerine 350
milyar ABD Dolarının üzerinde yatırım yapmış olan Çin dünyada bu alanda en
fazla yatırım yapan ülkelerden birisi olduğu gibi yakın geçmişte ABD’yi
geçerek en fazla patentin alındığı ülke haline de gelmiştir. Çin’in artan
teknolojik kapasitesinden faydalanabilmek için teknoloji transferi ve ortak
üretim imkânlarını içeren, güçlü Ar-Ge potansiyeli olan yatırım projelerinin
Türkiye’ye çekilmesi teşvik edilmelidir. Bu durum, Türkiye açısından faydalı
olacağı gibi, Türkiye pazarında daha büyük pay sahibi olmak isteyen ve
Türkiye’nin merkezinde olduğu Yeni İpek Yolu projesini geliştirmek için çaba
gösteren Çin açısından da fayda sağlayacaktır. Oluşan bu karşılıklı fayda
yatırım ilişkilerinin uzun vadede sürdürülebilirliğini sağlayacaktır. Bu
çerçevede çalışmaların Çin’in yurt dışına açılımında öncelikli olarak belirlediği
demiryolu, elektrik, telekomünikasyon, makine imalat, otomotiv, uçak imalat
ve elektronik sektörlerinde yoğunlaştırılması fayda sağlayacaktır.
1.4
Çin’deki Türk yatırımlarının, bu ülkedeki yatırım teşvik rejimine
yönelik yeni uygulamalardan istifade ederek, rekabetin daha düşük ve
teşviklerin daha fazla olduğu bölgeleri hedef alarak ve hizmet
sektöründeki imkânlardan faydalanarak artırılması
Türkiye’nin Çin’deki yatırımları henüz oldukça düşük seviyede olduğu gibi
Türk firmaları açısından Çin’deki genel yatırım ortamı da giderek
zorlaşmaktadır. Çin pazarındaki rekabetin yüksekliği, ticarette olduğu gibi
Türk firmalarının yatırım yoluyla da Çin’e girişlerini güçleştiren bir etkendir.
Diğer yandan uzun yıllardır Çin’i yabancı yatırımcılar için cazip bir pazar
haline getiren düşük maliyet avantajı giderek ortadan kalkmakta ve
yatırımcıların kullandıkları tüm girdilerin maliyeti yükselmektedir. Ancak
Çin’in ülkeye daha yüksek katma değerli yabancı yatırım çekmek için yeni
uygulamaları hayata geçirmesi Türk firmaları açısından yeni olanakların
oluşmasını sağlamaktadır.
Emek yoğun Türk yatırımları için lokasyon tercihi olarak maliyetlerin çok
yükseldiği ülkenin kalkınmış doğu bölgeleri yerine daha uygun koşullar
sağlayan Çin’in orta bölgelerine odaklanılması faydalı olacaktır. Ülkenin
batısında da Sincan Uygur Özerk Bölgesi de özel konumu ve Türkiye ile
kültürel bağları nedeniyle Türk yatırımcılar için önemli bir potansiyel
sunmaktadır.
Çin ekonomik büyüme sürecinde özellikle düşük maliyet avantajına sahip
imalat sektöründe yabancı yatırım almışsa da son dönemlerde yabancı
sermaye daha çok hizmet sektörüne yönelmektedir. Başta eğitim, finansal
hizmetler, turizm ve sağlık sektörü olmak üzere farklı alanlarda Çin içerisinde
oluşan talebe karşılık verecek şekilde konumlanan yabancı firmalar pazarda
yerini almış durumdadır. Bu sektörlerde uluslararası tecrübeye sahip olan
Türk şirketleri için Çin’in büyük bir pazar olmasının yanında Çin hükümetinin
hizmet sektörüne yönelik uygulamaları ve mevzuattaki iyileştirmeleri
sayesinde olumlu bir yatırım ortamı sunulmaktadır.
