AFGANİSTAN CUMHURBAŞKANI GANİ, DEİK ÜYESİ TÜRK İŞ ADAMLARI İLE BİRARAYA GELDİ
Türkiye-Afganistan Yatırım Toplantısı, Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş'ın katılımları ile DEİK Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Cihad Vardan ve Türkiye-Afganistan İş Konseyi Başkanı Sadi Yalçın'ın ev sahipliğinde 23 Aralık 2015 tarihinde İstanbul'da gerçekleşti.
Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, Türkiye ile Afganistan'ın ilişkilerinin çok köklü olduğunu belirterek, Afganistan'da üçüncü dilin Türkçe olduğunu söyledi. Afganistan'ın son 14 senede bütçesinin yüzde 40'dan fazlasını harcayamadığını belirten Gani, fizibilite çalışmasının olmamasının bariz bir engel olduğunu söyledi. Afganistan'da altyapı konusunda proje bazlı çalışıldığını ve projelerin bitirilmesine odaklanılması gerektiğini ifade eden Gani, Asya'nın merkezlerinin birleştiğini belirterek, Türkmenistan-Pakistan-Afganistan boru hattının önemli bir proje olduğunu söyledi. Gani, Afganistan'ın bir yandan Çin'e bir yandan da İran'a bağlantı sağladığını ifade etti. Afganistan'da madenlerin üçte birinin araştırıldığını belirten Gani, demir ve bakır madenciliğinde dünyanın bir numaralı üreticisi olabileceklerini ifade etti. Kurumsal olarak girişimcilik, yatırım ve sermaye konusunda şirketlerin kurulmasında ve faaliyete geçmesinde Türkiye'nin deneyimlerine ihtiyaç duyduklarını belirten Gani, Türkmenistan sınırından Pakistan sınırına kadar demir yolu inşasının Türk firmaları tarafından yapılmasını istediklerini söyledi. Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan'ın demir yolu ile birbirine bağlanacağını belirten Gani, Afganistan'da faaliyette bulunan Türk firmalarını risk yönetimi konusunda işbirliğine davet etti. Türk şirketlerinden fizibilite çalışması istediklerini belirten Gani, Afganistan'da demir yolu, madenciliğin geliştirilmesi, tarım, finansal (Bankacılık) alanlarında yatırım fırsatlarının olduğunu vurguladı.
Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş, "Afganistan'ın gelişmesinin kapsamlı kalkınma süreci neticesinde ulaşacağına inanıyorum. Afganistan son 14 yılda siyasi, kurumsal ve istikrar alanında yol kat etmiştir" dedi. Afganistan'ın dünya ticaret örgütünün 164'üncü üyesi olarak kabul edilmesinin Afganistan'da kat edilen yolun bir başarı göstergesi olduğunu söyleyen Elitaş, Türkiye'nin Afganistan'ın ihtiyaç duyulduğu sürece kalkınma, güvenlik ve kapasite oluşumu alanlarında desteklerine devam edeceğini söyledi. Afganistan'ın alt yapısı güçlü, güvenli ve istikrarlı yatırım ve ticaret ülkesine dönüşeceğini belirten Elitaş, Afganistan'daki dönüşüm sürecinin başarıya ulaşmasında devletler ve hükümetler kadar iş dünyasının temsilcilerine de görevler düştüğünü söyledi. Afganistan'ın zengin yeraltı kaynakları, genç nüfusu ve cömert insanları ile birlikte değerlendirildiğinde mevcut yatırım ilişkilerinin derin ve köklü olmak ile beraber halihazırda var olan potansiyelinden uzak olduğunu belirten Elitaş, "DEİK'in katkıları ile düzenlenen bu toplantının güzel sonuçlara ve yeni projelere öncülük edeceğine inancım tamdır" dedi. Özel sektörün asıl yükü çekmesi gerektiğini belirten Elitaş, 106 ülke de yaklaşık 320 milyar dolar değerinde 8700 proje üstlenen Türk müteahhitlik sektörünün Afganistan'da yatırımlarının beş buçuk milyar dolar olduğunu ve 670 proje gerçekleştiğini söyledi. Afgan coğrafyasının zengin enerji ve maden kaynaklarının yanı sıra yüzyıllardan bu yana ipekyolu gibi pek çok rotaya evsahipliği yaptığını belirten Elitaş, Afganistan'ın lojistik anlamda da önemli bir değer olduğunu belirterek sözlerine şöyle devam etti: "Afganistan batısında Türkiye ve İran, doğusunda Çin ve güneyinde Hindistan ile önemli bir kavşak noktasıdır. Kalkınma ve istikrara doğrudan güçlü katkılarına ve projelerine Türk iş adamlarının da katkı sağlayacağını düşünüyorum."
DEİK Başkanı Ömer Cihad Vardan, "Afganistan'ı bin yıllık kültür coğrafyamızın, medeniyetimizin bir parçası ve kardeş ülke olarak görüyoruz" dedi. Türkiye olarak Afganistan'ın ülke bütünlüğünün önemsendiğini belirten Vardan, savaş sonrasında Afganistan'ın imarı, modernleşmesi ve idari, askeri ve kültür, eğitim ve sağlık alanlarda tüm katkıları sağladıkları ve sağlamaya devam edileceğini söyledi. Türk müteaahhitlik firmalarının Afganistan'da bir çok başarılı projeye imza attığını ifade eden Vardan, Türk firmalarının bazen sıkıntı çektiklerini belirterek, yılmadan alt yapıların gelişmesi ile ilgili projelerin tamamlandığını söyledi. Vardan, Türkiye'nin halkı ile şirketleri ile ve sivil toplum kurumları ile Afganistan'ın yanında olduğunu ifade etti. Afganistan'daki belirli kaynaklarının ekonomiye kazandırılmasının hedeflendiğini belirten Vardan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 2014 yılında Afganistan'a yapmış olduğu ziyaret ile iki ülke ikili ilişkilerinde yeni bir sayfa açtığını belirterek, Türkiye'nin en büyük dileğinin Afganistan'ın kaynaklarını ekonomiye kazandırarak ekonomik ve sosyal kalkınmasını sağlanması olduğunu söyledi. Yapılacak yatırım alanlarında destek olmaya hazır olduklarını belirten Vardan, tarım, enerji ve madencilik alanlarında ciddi ekonomik işbirliği potansiyeli olduğunu vurguladı.
Ek bilgiler(Ekonomi Bakanlığı)
Türkiye- Afganistan Dış Ticaret Rakamları (Ekonomi Bakanlığı)
Türkiye'den Afganistan'a yapılan ihracat: 2014 Ocak-Ekim ayları arasında 148 milyon dolar, 2015 Ocak-Ekim ayları arasında ise 134 milyon dolardır.
Türkiye'nin Afganistan'a ihraç ettiği başlıca kalemler: Dokunmuş halılar ve dokumaya elverişli maddelerden diğer yer kaplamaları, izole edilmiş teller, kablolar ve diğer elektrik iletkenler; tek tek kaplanmış liflerden oluşan fibe, römorklar ve yarı römorklar; hareket ettirici tertibatı bulunmayan diğer taşıtlar, hijyenik havlular ve tamponlar, bebek bezleri ve benzeri hijyenik eşya, demir veya çelikten sıkıştırılmış veya sıvı hale getirilmiş gazlar için kaplar.
Türkiye'nin Afganistan'dan yaptığı ithalat: 2014 Ocak-Ekim ayları arasında 13 milyon dolar, 2015 Ocak-Ekim ayları arasında ise 9 milyon dolardır.
Türkiye'nin Afganistan'dan ithal ettiği başlıca kalemler: Sığır ve at cinsi hayvanların dabaklanmış veya crust post ve derileri, düğümlü veya sarmalı halılar ve diğer dokumaya elverişli maddelerden düğümlü veya sarmalı yer kaplam, sığır ve at cinsi hayvanların ham post ve derileri, hayvan bağırsak, mesane ve midesi, tarifenin başka yerinde yer almayan bitkisel ürünler.
Toplam dış ticaret hacmi: 2014 Ocak-Ekim ayları arasında 161 milyon dolar, 2015 Ocak-Ekim ayları arasında ise 143 milyon dolardır.
Dış ticaret dengesi: 2014 Ocak-Ekim ayları arasında 135 milyon dolar, 2015 Ocak-Ekim ayları arasında ise 125 milyon dolardır.
