T.C. Ticaret Bakanlığı ev sahipliğinde, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) organizasyonunda, Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) ile Irak Ticaret ve Sanayi Odaları Federasyonu (FICC) iş birliğinde düzenlenen Türkiye–Irak İş, Yatırım & Müteahhitlik Forumu 19 Kasım 2021 tarihinde İstanbul'da gerçekleşti.
İki ülke iş dünyasını buluşturan foruma T.C. Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Irak Cumhuriyeti Ticaret Bakanı Dr. Alaa Ahmed Hassan Obaid, Irak Ulaştırma Bakan Yardımcısı Talib Abdullah Baish, IKBY Bakanlar Kurulu Divan Başkanı Umid Sabah Othman, T.C. Irak Büyükelçisi Ali Rıza Güney, DEİK Başkanı Nail Olpak, Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren, Irak Ticaret Odaları Federasyonu (FICC) Başkanı Abdulrezzaq Al-Zuhairi, Iraklı ve Arap Müteahhitler Derneği Başkanı Ali Fakhir Al Sinafey, IKBY Müteahhitler Birliği Başkanı Serow Dizayi, DEİK/Türkiye-Irak İş Konseyi Başkanı Emin Taha, Irak-Türkiye İş Konseyi Başkanı Cafer Resul Al-Hamdany ile yaklaşık 350 iş insanı katıldı.
T.C. Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Türk müteahhitlik firmalarının gerek tecrübeleri, gerekse ulaştıkları ileri teknoloji ve beceri seviyesiyle önümüzdeki dönemde hayata geçirilecek her türlü projede yer almaya hazır olduğunu belirterek, "Irak, geçen yıl itibarıyla Türkiye'nin dünyaya ihracatında 4. sırada yer aldı. Ülkemiz ise Irak'ın dünyaya ihracatında 3. sırada. 2020'de yaklaşık 11 bin 500 firmamız Irak'a ihracat gerçekleştirdi. Irak'a ihracatımızda zengin bir ürün çeşitliliği mevcut olup, hemen her sektörümüzün Irak ile iş yaptığını memnuniyetle vurgulamak isterim. Irak'ın yeniden inşası kapsamında 2019'da iki ülkeden güçlü bir katılımla gerçekleştirilen iş forumunun ardından, bugün de müteahhitlik sektörünün en seçkin temsilcileri ile geniş ve güçlü bir katılımla İstanbul'dayız. Türk müteahhitlik sektörü çok önemli bir yere sahip. Türk firmalarınca Irak'ta bugüne kadar 31 milyar dolar değerinde 1.034 proje üstlenildi. Bu rakam, Türk firmalarının dünyada üstlendikleri toplam proje bedelinin yaklaşık yüzde 7'sine tekabül etmekte ve Irak'ı, Türk firmaları tarafından dünyada en fazla proje üstlenilen 3. ülke konumuna getirmektedir. Son yıllarda yaşanan siyasi ve ekonomik gelişmeler nedeniyle üstlenilen yeni projelerde bir azalma yaşanmış olsa da Irak'ta ticari anlamda umut verici yeni bir döneme girdiğimizi söylemek mümkün. Bu kapsamda firmalarımız son dönemde Irak'ın önemli altyapı ve üstyapı projelerini üstlenmeye başladılar. Türk müteahhitlik firmaları gerek tecrübeleri, gerekse ulaştıkları ileri teknoloji ve beceri seviyesiyle önümüzdeki dönemde hayata geçirilecek her türlü projede yer almaya hazır. Müteahhitlik ve inşaatın yanı sıra iş insanlarımız enerji, sağlık, ilaç, gıda, tarım, giyim-tekstil, makine ve ekipmanları sektörlerine de ilgi duymakta olup, bu alanlarda da iş birliğine hazırız." diye konuştu.
Bakan Muş: "Demir yolu ve boru hattının Türk firmalarınca yapılmasını arzu ediyoruz"
Bakan Muş, iki ülke arasında gerçekleştirilmesini önemli gördükleri projelere değinerek. "Özellikle iki ülkeyi birbirine bağlayacak ve aynı zamanda Irak'ın Asya ve Avrupa arasında bir ticaret merkezi haline gelebilmesini sağlayacak olan demir yolu projesine büyük önem veriyoruz. Bu proje aynı zamanda ülkemizin de Irak üzerinden Körfez ülkelerine erişimini kolaylaştıracaktır. Bu projenin Türk firmaları tarafından yapılmasını arzu ediyoruz. Oluşturulacak yeni boru hattı projelerinde Türk firmalarının işi üstlenmeleri halinde çok başarılı işlere imza atılacağından eminiz. Ayrıca, Musul'da Organize Sanayi Bölgeleri inşa edilmesinin, Musul halkının refahına büyük katkı sağlayacağını düşünüyoruz. Muş, Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması'nı en kısa sürede imzalamak istediklerini, bu vesileyle Irak'ın hak ettiği yatırımları çekeceğine inandıklarını kaydederek, geçen yıl aralık ayında imzalanan Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması'nın en kısa sürede yürürlüğe girmesini arzu ettiklerini vurguladı.
Bakan Obaid:" 5 yıla kadar müteahhitlere çok girişli çıkışlı vizeler verilmesi konusunda anlaştık"
Irak Cumhuriyeti Ticaret Bakanı Dr. Alaa Ahmed Hassan Obaid ise, "Ticaret Bakanı Mehmet Muş ile sabah bir araya geldik. Özellikle iş insanlarımız için vize kolaylığı getirilmesi konusunda anlaşmaya vardık. 5 yıla kadar müteahhitlere çok girişli çıkışlı vizeler verilmesi konusunda hemfikiriz. Önümüzdeki dönemde bunu yaygınlaştıracağız ve diğer kesimlere de bunu yayacağız. Irak'ta DAEŞ bazı bölgeleri ele geçirdi, sonrasında bu bölgeler teröristlerden temizlendi. Şimdi bu bölgelerin, imar ve kalkınması meselesi var. Bugünkü toplantımızda inşallah yeni ortaklıklar için imza atacağız ve katma değeri yüksek anlaşmalar yapacağız. İki ülke arasında her ay 1 ila 1,5 milyar dolarlık ticaret hacmi söz konusu. Bu daha da gelişebilir. Aynı coğrafyanın insanlarıyız, Türkiye'nin ekonomik alandaki deneyimi ve tecrübesi bizim için örnektir. Ekonomiler etkilendi, mutlaka ekonomik bölgesel kümeler olması lazım. Bu aynı zamanda bölgenin ekonomik, siyasi ve sosyal yönden istikrarı için büyük etken teşkil edecektir. Dünyada kaynak temin edilmesinde sıkıntılar çekilmektedir. Ülkeler ve özel sektörler arasında çalışmaların yapılması lazım. Artık yeşil yatırım ve akıllı yatırımdan söz ediliyor. Bu alanda fiyatların istikrarı da çok önemli. Bu forumda, gelecekte önemli projeler üzerinde de durmamız lazım. Temiz enerji gibi yeni sanayi alanları var. Irak hükümeti ticaretin desteklenmesi alanında bir dizi kararlar aldı. Türkiye ile bu konuda çalışacağız, güzel yansımaları olacaktır" şeklinde konuştu.
Baish: "Demir yolu ve liman projelerimizle ile lojistik hizmetlerini genişleteceğiz"
Irak Cumhuriyeti Ulaştırma Bakan Yardımcısı Talib Abdullah Baishise Irak'ta yatırım vadeden çok büyük imkanların bulunduğunu belirterek, "Bilhassa demir yolu sektöründe 12 projemiz bulunuyor. Ticaret alanında yatırımlar birkaç eksen üzerinde yapılıyor. Projelerimizden 6'sı netleşti, bunun altyapısını yapmak için de şu an hazırlık safhasındayız. Ayrıca limanlarda yatırım yapmak için büyük bir projemiz söz konusu. Bu liman projesinin etki sahası, üç ana sanayi bölgemizi kapsıyor. Şu anki limanların ve lojistik hizmetlerinin genişletilmesi doğrultusunda çalışıyoruz. Habur bölgesine kadar uzanacak bir demir yolu projemiz ise masada. Forum ile Sayın Bakanlarımızın desteğini de alarak, iki ülke iş dünyamız arasındaki ekonomik, ticari ve yatırım ilişkilerinin eşik atlayacağına inanıyorum. Yatırım fırsatları bizim aramızda daha iyi bir iş birliğine ortam sağlayacaktır. Bir araya gelirken tüm dürüstlüğümüzle buna devam etmek istiyoruz." diye konuştu.
Othman: "Kusursuz bir ekonomik dönüşüm yapmak istiyoruz"
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Bakanlar Kurulu Divan Başkanı Umed Sabah Othman, Türkiye'de bulunmaktan onur duyduklarını belirterek, "Bu önemli forumda, müşterek hizmet sunmak, ticari ilişkileri daha iyi yerlere taşımak için bir aradayız. IKBY olarak çalışmalarımızı anayasaya bağlı olarak yürütüyor ve kusursuz bir ekonomik dönüşüm yapmak istiyoruz. Devletimiz ve ticari ilişkilerimizle bunu gerçekleştirmek istiyoruz. Bireysel girişimlerden uzak, sadece ortaklaşa çalışarak hedeflerimize ulaşabiliriz. Böylece tüm diğer sektördeki katılımcılarla bütünleşelim ve çalışalım istiyoruz. Irak Merkezi Hükümeti ile IKBY olarak aramızda sorun olmasını istemiyoruz, ticaretimizi geliştirmek istiyoruz. IKBY'de ihracata dayalı çok büyük bir kalkınma var. Bizim yeşil yatırımla ilgili çalışmalarımız olacak. Tüm dünya şu anda bu alanda çalışıyor. Bunun üzerine odaklanacağız. Türk tarafı olarak sizlerin yeşil yatırımlarınızı bekliyoruz. Uluslararası nakliyat konusunu birlikte geliştirebiliriz. IKBY olarak, bankacılık sektörünü de ticari sektörü geliştirirken geliştirmemiz lazım." dedi.
Olpak: "Irak'ta rekabet şartları içinde pozitif ayrımcılık talep ediyoruz"
Türkiye ile Irak arasında 17 milyar dolar seviyesinde bir ticaret hacmi bulunduğuna ve Irak'ın ithalatındandan Türkiye'nin aldığı payın yüzde 20'den yüzde 27'ye yükseldiğine dikkat çeken DEİK Başkanı Nail Olpak, "Son dönemde Irak'a ihracatımızda altın-mücevher, plastik ve mobilya sektörleri öne çıktı. Ancak sadece bu sektörlere değil, başta imalat sanayi olmak üzere diğer sektörlere de odaklanmamız gerekiyor. Ülkelerimiz arasındaki mevcut ekonomik iş birliklerimizi geliştirmenin önünü açacak bazı tespit ve önerilerimizi de Türkiye-Irak İş, Yatırım ve Müteahhitlik Forumumuz kapsamında paylaştık. İş insanlarımızın ilettiği üzere şu anda Irak vizesi alma sürecinin kısaltılması çok önemli. Irak'ta iş yapan firmalarımızın personellerinin çalışma vizesi süreçlerinin kolay ve düşük maliyetli olmasını da önemsiyoruz. Transit geçiş izni konusu ise bir başka öncelikli alan. Geniş ve her geçen gün genişleyen demiryolu bağlantısı bulunan Türkiye'nin ağına Irak'ın bağlantısını sağlaması da önemli. Gıda, tarım, makine ekipman, savunma, lojistik, finans ve bankacılık, mobilya, enerji, sağlık ve medikal alan, giyim ve tekstil, enerji sektörlerinde daha fazla iş birliği yapılması için, daha kolaylaştırıcı adımların atılması gerekiyor. Özellikle Türk müteahhit ve müşavirlik firmalarımızın, Irak'ın altyapı, hastane, okul, kamu binaları projelerinde daha fazla yer almaları için rekabet şartları içinde pozitif ayrımcılık talep ediyoruz." diye konuştu.
Yerli sanayi hamlesiyle fabrika ve tesis kurma konusunda ciddi hedefleri olan Irak'ta Türk firmaların sahip olduğu know-how'ı uygulamalı olarak paylaşmaları önerisinde bulunan Olpak, "Bilgi ve networkun özellikle günümüz dünyasında ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. DEİK olarak tüm dünyaya yayılmış 148 iş konseyimize ait tüm networkumüzü, dostlarımızla birlikte kullanmaya zaman hazırız." dedi.
Eren: "Irak'tan gelecek her türlü talep ve iş birliği önerilerine açığız"
Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, Türk müteahhitlerin 1975'ten bu yana iş birliği içinde oldukları Irak'ta bugüne kadar 1.034 proje üstlendiğini belirterek, "Bugün, yeniden imar ve ekonomik kalkınma sürecinde bulunan komşumuz Irak ile mevcut iş birliğimizi geliştirmek; ülkenin bu yöndeki çalışmalarına katkıda bulunmak için son derece istekliyiz. Hedeflediğimiz iş birliğinin temelinde dostluk ve komşuluk sorumluluğumuz da olduğunun bilinmesini isterim." diye konuştu. Irak ekonomisinin kalkınmasına sağlayabilecekleri azami katkı için tüm imkanları araştırdıklarına değinen Eren, "Irak'ın ihtiyacı olan altyapı ve üstyapı projelerinin finansmanına yönelik farklı modeller üzerinde çalışılıyor. Daha önce olduğu gibi bugün de, TMB olarak her an sizlerle doğrudan temas kurmaya ve iş birliği önerilerine, talepleri değerlendirmeye açığız. Bölgemiz için büyük önem taşıyan Irak'a, kalkınma sürecinde 'yakın iş birliği ortağımız' gözüyle baktığımızı vurgulamak istiyorum." ifadesini kullandı.
Al-Zuhari: "İki ülke tarım ve enerji konusunda iş birliği yapmalı"
Irak Ticaret ve Sanayi Odaları Federasyonu Başkanı Abdulrezzaq Al-Zuhari ise Türkiye ile Irak'ın iş birliği yaparak üretim ve ihracat gibi konulara yönelmesi gerektiğini belirterek, "Karşılıklı kazanmak ve fayda sağlamak için iş birliğine çağırıyoruz. İş birliği gerek petrol gerek maden gerekse zirai alanlarda Irak ekonomisine katkı sağlayacaktır." dedi. İki ülke arasındaki ticaretin de artarak devam ettirilmesi gerektiğini dile getiren Al-Zuhari, gıda ve tarım üretimi konusuna yoğunlaşmak istediklerini anlattı. Al-Zuhari, Türkiye ile Irak arasında yapılacak iş birliği sayesinde Körfez ülkelerine kara ve demir yoluyla çok hızlı ihracat yapılabileceğini, bu konuda da iş birliği yapmak istediklerini söyledi.
Irak'tan Türk özel sektörüne iş birliği çağrısı
DEİK/Türkiye-Irak İş Konseyi Başkanı Emin Taha, İş Konseyinin kurulduğu 2001'den bu yana iki ülke arasındaki ticari ve ekonomik ilişkileri güçlendirmek, ticaret hacmini artırmak ve Türk özel sektörüne yeni iş fırsatları sağlamak üzere tüm gücüyle çalıştığını söyleyerek, "Irak'ta bulunan Büyükelçiliğimiz, Konsolosluklarımız ve Ticaret Müşavirliğimiz ile koordinasyon halinde hareket ederek Türk firmalarımıza yeni iş fırsatları açmaya çalışıyor ve yaşadıkları sorunlara çözüm bulunması konusunda gayret gösteriyoruz. Iraklı makamlar ile de iletişimimizi güçlü tutuyor ve ülkelerimiz arasındaki yakın ilişkiden istifade ederek her iki ülkenin de faydasına olacak ticari çalışmalar yürütüyoruz." dedi.
Kamu yetkililerinin katıldığı G2B görüşmelere ve özel sektör temsilcilerinin bir araya geldiği B2B toplantılara ev sahipliği yapan Türkiye-Irak İş, Yatırım ve Müteahhitlik Forumu, Acarsan Holding'in ana sponsorluğu ile Lalav Group'un platin sponsorluğunda gerçekleştirildi.
Forum kapsamında, iki ülke iş dünyası temsilcilerinin katılımıyla "Irak'ta Öncelikli Yatırım Projeleri" ve "Türkiye-Irak Ticaret Ortaklığı" başlıklarında iki panel düzenlendi.
İlgili Resimler
