Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu - DEİK, Türkiye-Kosova İş Forumu'nu, Kosova Başbakanı Albin Kurti, T.C. Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, Kosova Başbakan Yardımcısı Emilija Redžepi, Kosova Bölgesel Kalkınma Bakanı Fikrim Damka, Kosova Tarım, Ormancılık ve Kırsal Kalkınma Bakanı Faton Peci, Kosova Bölgesel Yönetim İdaresi Bakanı Elbert Krasniqi, Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, Kosova Ankara Büyükelçisi Agon Vrenezi'nin katılımlarıyla DEİK Başkanı Nail Olpak ve Türkiye-Kosova İş Konseyi Başkanı Batuhan Özdemir ev sahipliğinde 3 Haziran 2024 tarihinde İstanbul'da gerçekleştirdi.
Kurti: "Kosova'ya yatırım yaparak doğası gereği iş dostu bir ortama erişebileceksiniz"
Kosova Başbakanı Albin Kurti, "Tarihe dayanan ve karşılıklı saygı, iş birliği ve ortak isteklerle zenginleşen ilişkilerimiz, uluslararası ortaklık için bir model teşkil etmektedir. Türk yatırımlarının Kosova'nın kalkınmasında hayati bir rol oynamaya hazır olmasıyla bağlarımız artık giderek artan ekonomik iş birliğine doğru genişlemeye hazırlanıyor. Temel iş birliği alanları arasında ticaret, savunma, teknoloji ve hafif imalat yer alıyor. Kosova'dan düzinelerce başarılı şirketin yanı sıra Kosova-Türk Ticaret Odası, Kosova Ağaç İşleme Birliği ve Ağaç ve Sebze İşleyicileri Birliği temsilcileri, Kosova'nın sektöre sunduğu potansiyeli ve yatırım olanaklarını gösteriyor. Kosova, Dünya Bankası'na göre 2023'ten 2025'e kadar gerçek ekonomik büyümede Batı Balkanlar'da lider konumdadır. Kosova, yakın zamanda FitchRatings'ten ilk ülke kredi notunu aldı. Bu aynı zamanda yabancı yatırımı artıracak, borçlanma maliyetlerini düşürecek, küresel sermaye piyasalarına erişimi iyileştirecek ve ekonomik büyümeyi artıracaktır. Özel sektörle ilgili olarak, üç sektör grubunun proaktif gelişimine kendimizi adadık. birincisi tarım ve gıda işleme, ikincisi imalat, elektrikli ekipman, metal, plastik, ahşap ve üçüncüsü ise bt destekli bpo hizmetleri, yazılım geliştirme, dijital muhasebe, dijital pazarlamadır. Geliştirilmiş düzenleyici çerçevemiz iş yaratmayı kolaylaştırıyor ve Kosova'ya Dünya Bankası tarafından "iş kurma" alanında dünya çapında 12'nci sırada yer alıyor. Kosova'ya yatırım yaparak doğası gereği iş dostu bir ortama erişebileceksiniz" dedi.
Bolat: "Türk inşaat şirketleri, Kosova'da bugüne kadar 1,5 milyar dolar değerinde 30 projeyi başarıyla sonuçlandırmıştır"
T.C. Ticaret Bakanı Ömer Bolat, "2023'te Kosova ile ticaret hacmimiz 785 milyon dolara ulaşmıştır. Yıllar içinde ticaret hacmimizde kazandığımız olumlu ivmenin devam edeceğine, 2024 yılının sonuna kadar 1 milyar dolar seviyesine ulaşacağımıza inanıyorum. Serbest Ticaret Anlaşmamız, bu rakamların artmasında önemli bir etkiye sahiptir. Ticari ilişkilerimizi çeşitlendirir ve bölgesel fırsatlardan faydalanırsak, önümüzdeki yıllarda ticaret rakamlarımızda yeni rekorlara ulaşabiliriz" dedi. Türk şirketlerinin 2023 itibarıyla Kosova'da 429 milyon avro değerinde önemli yatırımcılar olduğunu belirten Bolat, Kosova Merkez Bankası istatistiklerine göre Türkiye'nin Kosova'da en çok yatırım yapan 6. ülke konumunda olduğunu belirtti. Kosova'da önemli Türk şirketlerinin havaalanı işletimi ve elektrik dağıtımı alanlarında yatırımlarının olduğunu görmekten memnuniyet duyduklarını aktran Bolat, "Önde gelen Türk finans şirketleri ve bankaları ile sağlık sektöründeki öncü kuruluşlarımız da Kosova'da faaliyet göstermektedir. Amacımız, mevcut yatırımları önümüzdeki dönemde de artırmaktır" dedi. Bolat, "Türk inşaat şirketleri, Kosova'da bugüne kadar 1,5 milyar dolar değerinde 30 projeyi başarıyla sonuçlandırmıştır. Teknik müşavirlik konusunda, firmalarımız Kosova'da 9,3 milyon dolar değerinde 19 projeyi tamamlamıştır. 2030 Akdeniz Oyunları'nın resmi olarak Priştine'de düzenleneceğini görmekten memnuniyet duyuyoruz. Bu büyük organizasyonda Kosovalı dostlarımızla her zaman işbirliğine hazırız" değerlendirmesinde bulundu.
Olpak: "Kosova'ya doğrudan yabancı yatırım açısından 6. ülkeyiz"
DEİK Başkanı Nail Olpak ise, Türk müteahhitlerinin Kosova'da 1,5 milyar avroluk projelerinin olduğunu ve 10 bine yakın istihdam sağladığını belirtti. İki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin artırılmasına da önem verdiklerini aktaran Olpak, "Bu amaçla 2013'ten bu yana JETCO Mekanizması, 2019'dan bu yana da FTA'mız var. Kosova'da toplam yatırımlarımız 430 milyon avroya ulaştı ve bu rakamla Kosova'ya doğrudan yabancı yatırım açısından 6. ülkeyiz. Türkiye'nin Kosova'ya başlıca yatırımları havalimanı işletmeciliği, elektrik dağıtımı ve altyapı projeleri. Aramızdaki ikili ticaret hacmi 750 milyon dolar civarında. İş birliğimizi geliştirmemize yardımcı olacak birkaç noktanın altını çizeyim. Türk müteahhitleri ve teknik danışmanlar Kosova'daki altyapı yenileme projelerine daha fazla katılmak istiyor. Tarım, sanayi, madencilik, turizm, hizmetler ve enerji aramızdaki diğer iş birliği alanları" dedi. Türkiye'deki üniversitelerde binden fazla Kosovalı öğrenci olduğunu ve daha fazlasını beklediklerini söyleyen Olpak, "Öne çıkan bir diğer hizmet sektörü ise sağlık sektörüdür. Türkiye'nin uzun süredir sağlık sektöründeki yatırımları artık birçok ülke için değerli bir örnek teşkil edecek seviyeye ulaştı. İş dünyası temsilcileri olarak, ekonomik ve yatırım ilişkilerinin mucizelere dönüşmesi için daha çok çalışacağımıza inanıyorum" dedi.
Özdemir: "Madencilik, demir çelik ürünleri, tarım, tekstil, ilaç ve plastik ürünler sektörleri potansiyel barındırıyor"
DEİK/Türkiye-Kosova İş Konseyi Başkanı Batuhan Özdemir ise, "Ticari ilişkilerimiz de sürekli gelişiyor. Türk yatırımları Kosova'daki en büyük 10 yabancı yatırım arasında yer alıyor. Türk yatırımları eğitimden imalata, bankacılıktan altyapıya, enerjiden sağlık sektörüne kadar geniş bir yelpazede yer alıyor. Kosova'nın refah yolculuğundaki varlığımız, ülkenin ekonomik potansiyeline duyulan güvenin açık bir ifadesi olan güçlü varlığımızda açıkça görülmektedir. Kosova'nın hızla artan tüketim malları ithalatı çok sayıda yatırım fırsatı sunuyor. Madencilik, demir çelik ürünleri, tarım, ev tekstili, hazır giyim, ilaç ve plastik ürünler gibi sektörler önemli potansiyel barındırıyor. Buna ek olarak, büyüyen inşaat ve enerji sektörleri, özellikle konut, altyapı projeleri ve sağlık hizmetleri alanlarında umut verici yatırım yolları sunuyor. İki ülke AB'ye entegrasyonunu ve düzenlemelerini sürdürürken, yeşil geçiş konusundaki işbirliğimizi tüm yönleriyle geliştirmeye tamamen açığız" dedi.
Forumun açılış konuşmalarının ardından, "Kosova'da Altyapı Kalkınma Olanakları: Ulaştırma, Çevre, Enerji, 2030 Akdeniz Oyunları spor salonları" ve "Kosova İş ve Yatırım Fırsatları: Hafif imalat, tarım ve gıda işleme, bölgesel kalkınma" panelleri ile iki ülke iş insanlarının katılımlarıyla ikili iş görüşmeleri gerçekleştirildi.
Forumun altın sponsoru KEDS, gümüş sponsorları ise Banka Kombetare Tregtare, Çalık Holding, Kosova-Türkiye Ticaret Odası, Limak Holding, Prishtina International Airport Adem Jashari ve Türk Ekonomi Bankası(TEB) oldu.
