DEİK/Türkiye-Kamboçya İş Konseyi ve karşı kanat kuruluşu Kamboçya Ticaret Odası (CCC) iş birliğinde düzenlenen DEİK-CCC Yuvarlak Masa Toplantısı, Türkiye-Kamboçya 3.Dönem Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) Protokolü Toplantısı kapsamında T.C. Tarım ve Ormancılık Bakanı Prof.Dr. Vahit Kirişci, Kamboçya Ticaret Bakanı Pan Sorasak, DEİK/Türkiye-Kamboçya İş Konseyi Başkanı Mahir Alp ve Kamboçya Ticaret Odası Başkanı Kith Meng'in katılımlarıyla 12 Ocak 2023 tarihinde Kamboçya'da gerçekleştirildi.
T.C. Tarım ve Ormancılık Bakanı Prof.Dr. Vahit Kirişci, Kamboçya Ticaret Bakanı Pan-Sorasak ile "Türkiye-Kamboçya 3. Dönem Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) Protokolü"nü imzaladıklarını berlirterek, protokolde iki ülke iş insanlarına yararlı olacak birçok farklı hususu ele aldıklarını söyledi. Türkiye'den gelen iş insanları ile Kamboçyalı firmaları tanıştırmayı ve bu yolla gelecek iş birliklerinin önünü açmayı hedeflediklerini vurgulayan Kirişçi, "Kamboçya'yı, Covid-19 salgın dönemi hariç son 15 yılda ortalama yüzde 7 büyümeyi başarmış ve ciddi miktarda yabancı yatırımı çekebilmiş önemli bir bölgesel partner olarak görüyoruz. Ayrıca, dünyanın en geniş serbest ticaret alanı olan Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık (RCEP) Anlaşması'na dahil olması ve Kamboçya menşeli ürünlerin AB ile ABD gibi gelişmiş ülke pazarlarına tercihli giriş imkanlarına sahip olması da Türk firmalarına önemli yatırım fırsatları sunabilecektir. İş insanlarımız arasında bu ve benzeri temaslar arttıkça ekonomik ve ticari ilişkilerimiz önemli ölçüde gelişecektir."
Kirişçi: "İkili ticaret hacmi 2022'de bir önceki yıla göre yüzde 67,7 arttı"
Türkiye ve Kamboçya'nın ikili ticaret hacmi hakkında bilgi veren Kirişci, "İkili ticaret hacmimiz 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 67,7 arttı. Bu durumu ülkelerimiz için sevindirici bir gelişme olarak görmemize rağmen ülkelerimiz arasındaki gerçek potansiyeli yansıtmadığını düşündüğümü belirtmek isterim. Bu kapsamda, mümkün olan en kısa zamanda ikili ticaret hacmimizi dengeli bir şekilde 1 milyar dolara yükseltmek ve karşılıklı yatırımlarımızı ise anlamlı bir seviyeye çıkarmak üzere daha fazla çalışmamız gerektiğine inanıyorum" dedi. Kamboçya'nın yeni yatırım yasasının sağladığı imkanların, Türk iş insanlarının da burada yatırım yapmaları için güçlü motivasyon olacağına işaret eden Kirişçi, "İş insanlarımızın Kamboçya'da özellikle tarım, tarım sanayi, gıda işleme, tekstil ve konfeksiyon, otomotiv sanayi, makine ve elektrik ekipmanları, yenilenebilir enerji, sanayi ürünleri üretimi alanlarında yatırım yapabileceklerini değerlendiriyoruz" dedi.
Sorasak: "Türkiye ve Kamboçya tarım sektöründe iş birliği yapabilir"
Kamboçya Ticaret Bakanı Pan Sorasakise, Türkiye ve Kamboçya arasındaki direkt uçuşların tüm alanlarda kamu ve özel iş birliğini büyük ölçüde teşvik edeceğini belirterek, ikili seyahat akışlarının büyümesini hızlandıracağını söyledi. Türk yatırımcılara Kamboçya pazarına girme ve ikili ticaretinden kar etme şansı vereceğini aktaran Sorasak, ülkenin çok taraflı Serbest Ticaret Anlaşmalarını Türk iş insanlarına tanıttı.
Türkiye ve Kamboçya arasında ilk doğrudan hava bağlantısının yıl içinde başlatılabileceğini umduğunu ifade eden Sorasak, "Örneğin Kamboçya'da çok sayıda tarım ürünü var ve Türkiye'de gelişmiş işleme teknolojileri var, bu nedenle iç ve ihracat talebini karşılamak için birbirlerini tamamlayacaklardır" dedi.
Alp: "'Yeniden Asya' Girişimi çerçevesinde ve 'Uzak Ülkeler Stratejisi' kapsamında uzun vadede ortaklıklar kurulabilir"
DEİK/Türkiye-Kamboçya İş Konseyi Başkanı Mahir Alpise, Türkiye-Kamboçya arasındaki ikili ticaretin potansiyeli yansıtmadığını belirterek, ikili ticaretin dengeli bir şekilde büyümesi gerektiğini vurguladı. Alp konuşmasına şöyle devam etti: "2014 yılında iki ülke arasındaki dış ticaret hacmi 120 milyon dolar seviyesinde iken 2021 yılında 90 milyon dolar seviyesine kadar geriledi. Türkiye'nin ASEAN üyesi Kamboçya'ya ihracatı 2014 yılında 12 milyon dolar seviyesindeyken 2021 yılında 26 milyon dolar seviyesine yükseldi. Türkiye'nin Kamboçya'dan ithalatı ise 2014 yılında 108 milyon dolar seviyesinden 2021 yılında 64 milyon dolar seviyesine düştü. Aralık 2021 ile Kasım 2022 arasındaki dönemde Türkiye'nin Kamboçya'ya ihracatı 26,1 milyon dolar seviyesindeyken Türkiye'nin Kamboçya'dan ithalatı 117,5 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti."
Türkiye'nin Kamboçya ile hali hazırda ‘Yeniden Asya' Girişimi çerçevesinde, uzun vade de ‘Uzak Ülkeler Stratejisi' kapsamında ortaklıklar kurabileceğini belirten Alp, "İki ülke arasındaki dış ticaret hacmi 2014'te 120 milyon dolar iken 2021'de 90 milyon dolara geriledi. Türkiye'nin ASEAN üyesi Kamboçya'ya ihracatı 2014'te 12 milyon dolar iken, 2021'de 26 milyon dolara yükseldi. Kamboçya'dan yapılan ithalat 2014'te 108 milyon dolar iken, 2021'de 64 milyon dolara geriledi. Aralık 2021-Kasım 2022 arasındaki dönemde Türkiye'nin Kamboçya'ya ihracatı 26,1 milyon dolar, Türkiye'nin Kamboçya'dan ithalatı ise 117,5 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti" dedi.
Kamboçya Ticaret Odası (CCC) Başkanı Kith Meng ise, Kamboçya'nın gelişen statüsünü Türk yatırımcılar için "iyi bir fırsat" olarak nitelendirerek, ülkenin büyük bir ihracat pazarına, elverişli yatırım yasalarına, ikili ve çok taraflı STA'lara ve bir dizi yetki alanıyla tercihli ticaret düzenlemelerine sahip olduğunu söyledi. Kamboçya Başbakanı Hun Sen ile T.C. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki "İyi ilişki" ile birlikte daha fazla Türk yatırımcının Kamboçya'da yatırım yapacaklarını umduğunu belirten Meng, DEİK ve CCC arasındaki fiziksel toplantıların çok verimli geçtiğini söyledi. Bu toplantıların yıllık en az bir kez fiziksel gerçekleştirilmesi gerektiğini belirten Meng, iki uzak ülkeyi birbirine bağlamak için doğrudan uçuşların başlaması gerektiğini vurguladı.
