Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) organizasyonuyla İstanbul'da gerçekleşen "Türkiye-Suudi Arabistan Yatırım ve İş Forumu", 1000'den fazla iki ülke iş dünyasının zirvesindeki isimleri daha fazla yatırım ve turizm ile daha yüksek ticaret hacmi hedeflerine ulaşmak için 16 Şubat 2024 tarihinde İstanbul'dabir araya getirdi.
T.C. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Khalid A. Al Falih, T.C. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Suudi Arabistan Turizm Bakanı Ahmed Al Khateeb, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı A. Burak Dağlıoğlu, DEİK Başkanı Nail Olpak, DEİK/Türkiye-Suudi Arabistan İş Konseyi Başkanı Haşim Süngü ve iki ülkeden bine yakın iş insanının katılımıyla düzenlenen Forum kapsamında; Suudi Kalkınma Fonu ile T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı arasında yapılan resmi iş anlaşması (G2G) ile birlikte 6 iş birliği anlaşması (G2B) ve 21 iş anlaşması (MoU) imzalandı.
Bakan Şimşek: "İş insanlarımız Türkiye ile Suudi Arabistan'ın doğal ortaklığına inandıkları için bugün buradalar"
Forum kapsamında Türkiye'deki yatırım ortamına ilişkin bir sunum gerçekleştiren Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, "Özellikle turizmin Türkiye'de çok büyük bir başarı hikayesi olduğunu ifade etmek istiyorum. Türkiye şu an gelen turist sayısı anlamında dünya dördüncüsü. Bu alanda çok büyük bilgimiz, deneyimimiz ve kaynaklarımız var. Burada Suudi Arabistan'a yardımcı olabiliriz. Bir başka alan da inşaat sektörü. İnşaat alanında Türkiye büyük küresel oyunculardan biri. Burası da ortak iş yapabileceğimiz bir alan. Suudi Arabistan'da dünyanın en büyük projelerinden bazılarının inşaatı başlamış durumda ve biz bunun bir parçası olmak istiyoruz. Suudi Arabistan savunma sanayisini yerelleştirmeyi amaçlıyor. Biz, birlikte tasarlamak, birlikte geliştirmek, birlikte üretim ve birlikte küresel ihracat yapma projelerine açığız. Suudi Arabistan'da sürdürülebilir büyüme için 2030 vizyonu doğrultusunda yeni bir yola çıkıldı. Eğer ülkelerimiz arasında bir STA imzalanırsa ticari bağlarımızı genişletmek ve güçlendirmek için bu önemli bir fırsat olacaktır. Böylece turizm, inşaat ve savunma-havacılık gibi alanlarda daha ciddi ortaklıklara imza atabiliriz. STA'lar ticarette çeşitlenme anlamında da ciddi imkanlar tanıyor." şeklinde konuştu.
Bakan Şimşek, sunumunda katılımcı iş insanlarına Türkiye'nin yatırım yapma konusunda barındırdığı diğer avantajlar hakkında da bilgi verdi. Türkiye'nin yeşil alanlarda, yeşil ürünlerde dev bir potansiyeli bulunduğuna dikkati çeken Şimşek, bu alanda da Suudi Arabistan ile ortak çalışılabileceğini kaydetti. Şimşek sunumunda, altyapı ve üst yapıda yapılan yatırımlara, hedeflenen çalışmalara, yapay zeka, dijitalleşme alanlarında Türkiye'nin bakış açısına değinerek, "Yenilenebilir enerji yatırımı yapıyoruz. 12 yıl boyunca en az 100 milyar dolarlık yatırım yapacağız" dedi.
Bakan Ersoy: " Devreye aldığımız Sürdürülebilir Turizm Sertifikasyonu dünyada bir ilk oldu"
Forum kapsamında Bakanlar oturumunda konuşan T.C. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ise, "Çevre duyarlılığını artırmak ve küresel kaynakları korumak her sene daha fazla önem kazanıyor. Sürdürülebilirlik hükümetler ve özel sektör için hem sorumluluk hem de zorunluluk. Bu sebeple 2020'de 50'den fazla turizm uzmanıyla Türkiye için Sürdürülebilirlik Atlası hazırladık. Sürdürülebilir turizmle alakalı da önemli adımlar attık. Türkiye'nin 81 ilinde geçerli Sürdürülebilir Turizm Sertifikasyon Programımız ile yeni bir adım attık. Bu programın 3 aşaması var. Birinci 2023'te başladı 2025'te ikinci aşama başlayacak, 2030'da da üçüncü aşama tamamlanacak. Şu anda 21 binden fazla otelimiz var. Takribi 16 bin otel bu programa dahil oldu. 5-6 bini de yeni mevsimde dahil olacaktır. Bu, dünyada imzalanan ilk protokoldü. Bu ülkedeki bütün tesisleri ilgilendiriyor. Tabii ki diğer ülkeler için çok güzel bir örnek olabilir çünkü mükemmel bir şekilde işliyor. Gelecekte seyahat edenler rezervasyon yapmak istedikleri zaman bu tür sertifikasyonların olup olmadığına bakacak. Sertifika varsa bu işletmeye öncelik sağlayacaktır. Birkaç yıl sonra inanıyorum ki hükumetler de eğer vatandaşları sertifikalı otellere gitmezse ekstra vergi isteyecektir" diye konuştu.
Ersoy, 2022'de 500 bin, 2023'te 800 bin Suudi Arabistanlı ziyaretçinin Türkiye'ye geldiğini, bu yıl ise 1 milyon Suudi Arabistanlı turist geleceğini umduklarını belirterek, "Türk vatandaşları için uygulanan elektronik vize sayesinde Türk vatandaşlarının Suudi Arabistan ziyareti arttı. Biz Suudi Arabistanlı misafirlerimiz için vize uygulamasını kaldırdık. Bunun da ziyaretçi sayısını artıracağını düşünüyorum" dedi.
Bakan Al Falih: "Türk şirketlerinin 1,6 trilyon dolarlık dev bir piyasadan pay alma fırsatı var"
Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Khalid A. Al Falih ise "Suudi Arabistan'ın 2030 vizyonu kapsamında 2016'da hayata geçirilen ve geniş hedeflerle çok detaylı bir dönüşüm planlandı. 14 yılda 2030'a kadar bunu tamamlamak üzere hareket ediyoruz. Şu ana kadar 2030 vizyonumuzda orta vade hedeflerimizin önündeyiz. Ekonomimiz 640 milyar dolardan 1.1 trilyon dolara ulaştı. Ekonomimiz OECD rakamlarında G20 ülkelerinin önünde ve pozitif görünümüyle ayrışıyor. Suudi Arabistan'ın ekonomideki yükselişiyle birlikte Vizyon 2030 hedeflerimizin önüne dahi geçeceğimizi tahmin ediyoruz. Türkiye ise birlikte iş yapmamız konusunda bize çok büyük bir potansiyel sunuyor ve karşılıklı fırsatlar görüyoruz. Suudi ve Türk iş dünyalarımızın daha iyi ticari ilişkilere girmesi için ciddi fırsatlar görüyoruz. Bugün de iş insanlarımı bahsettiğimiz yüksek potansiyelli projeleri yapmak üzere bir aradalar. Ulusal yatırım stratejimiz, 3.3 trilyon dolardan daha fazla bir ekonomiyi dönüştürecek proje fırsatları sunuyor. Yatırım, mühendislik ve inşaat alanlarında büyük projelerde Türk iş dünyasının yer alma fırsatı var. 1.6 trilyon dolar değerinde ihale edilecek yatırım fırsatları bulunuyor. Türk şirketlerinin becerilerine ve iş yapma kapasitelerine çok inanıyoruz. Türkiye'deki inşaat şirketlerinin 1.6 trilyon dolarlık dev bir piyasadan pay alma fırsatı söz konusu. Üçüncü ülkelerde de ortaklık fırsatımız var. Orta Doğu'daki iki en büyük ekonomi olarak bütün bölgeye yardım etme ve yeniden inşa etme konusunda iş birliği fırsatımız var. Özellikle Afrika'da birlikte çalışma fırsatlarını ele alacağız" dedi
Bakan Ahmed Al Khateeb: "E-vize uygulaması ilişkilerimize ivme katacak"
Suudi Arabistan Turizm Bakanı Ahmed Al Khateeb ise kamu ve özel sektör olarak turizm alanındaki ilişkileri en iyi seviyeye taşımak istediklerini ifade ederek, "Biz devlet yetkilileri olarak son yönetmeliklerimizle birlikte özel sektörün iş ortamını kolaylaştırmak için yanınızdayız. Örneğin son olarak e-vize uygulaması ticaretimize ciddi bir ivme katacaktır. E-vize uygulaması ve her gün direkt uçuşu düşündüğümüzde aramızdaki mesafe çok yakın. Mesafelerin yakınlığı turizm için de çok önemli. Uçuşlarımız 4 saatinden altında olduğu için tercih sebebini yüzde 50 oranında olumlu etkileyen bir turizm ortamımız var. İlgiyi iki taraftan birlikte nasıl artırabilir diye konuşuyoruz. Şu anda Suudi Arabistan'da Türk şirketlerinin 300-400 milyon dolarlık otel yatırımı söz konusu. Biz de kamu fonu ile bu projelerin yüzde 70'ini finanse ettik. Örneğin Medine Havalimanı konusunda da Türk özel sektörü ile iyi bir iş birliği sağladık. Türk kardeşlerimizle birlikte çalışmak ve birlikte kazanmak istiyoruz. Türkiye'de önümüzdeki dönem için Suudi iş dünyamıza da harika yatırım fırsatları sunuyor. Aynı şekilde Türk müteahhitlik sektörü için de Suudi Arabistan muazzam bir potansiyel sunuyor. Şu an bu kadar büyük bir vizyon ve harcama potansiyeli sunan başka bir ülke yok. Dolayısıyla Suudi Arabistan'ın Türkiye'nin kapasitesine ihtiyacı var" dedi
Dağlıoğlu: "Suudi şirketlerini Türkiye'ye yatırım yapmaya davet ediyoruz"
Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı A. Burak Dağlıoğlu ise, Türkiye'nin cazibeli bir yatırım odağı haline geldiğini vurgulayarak "İki ülke liderlerinin ortaya koyduğu irade ve vizyon ile karşılıklı ilişkiler giderek güçleniyor. Geçen yıl, Türkiye ve Suudi Arabistan arasındaki ticaret hacmi yüzde 10'un üzerinde artış gösterdi. Türkiye'nin Suudi Arabistan'a ihracatı yüzde yüzden fazla arttı. Yatırım tarafında ise daha fazla fırsat, gelişim alanı ve potansiyel var. Türkiye Yatırım Ofisi olarak, Suudi şirketlerini Türkiye'ye yatırım yapmaya davet ediyoruz. Bu değerli buluşmadan sonra önemli ilerlemeler bekliyoruz. Türkiye'nin iç pazarı önemli bir büyüklüğe sahip, Türkiye aynı zamanda stratejik konumuyla da küresel pazarlara açılma anlamında önemli fırsatlar sunuyor. Bu da Türkiye'yi cazibeli bir yatırım odağı haline getiriyor. Bu toplantılar vesilesiyle ticaret hacmindeki genişlemenin yatırım alanına da yansıması için birlikte çalışmaya devam edeceğiz" şeklinde konuştu
Olpak: "İş Konseylerimiz arasında ortak komite kurma kararı aldık"
Yakın süreçte yeniden ivme kazanan Türkiye-Suudi Arabistan ilişkilerinin daha odaklanmış bir şekilde nasıl sürdürülebileceğini değerlendirdiklerine dikkat çeken DEİK Başkanı Nail Olpak, "Bugün forumumuz başlamadan önce her iki bakanımızın başkanlığında, her iki ülkenin iş konseyi üyeleriyle bir toplantı yaptık. O toplantının çıktılarından birisi ortak komitelerin kurulmasıydı. Bence bu karar, somut ve odaklanarak atılacak yeni adımlar açısından önemli bir dönüm noktası olacak. Bugün özellikle karşılıklı yatırımların artması ve turizmin ivme kazanmasını konuşma için bir aradayız. İkili ticaret hacmimizi artırmak için neler yapılabilir diye görüşmelerimizi sürdürüyoruz ve gösterdiğimiz gelişimden yana mutluyuz. Özellikle müteahhitlik anlamında Suudi Arabistan'da çok önemli fırsatların olduğunu biliyoruz. Tabii yatırım deyince her iki ülke kendisine yatırım çekmek isteyecek. Bunu nasıl yapabiliriz diye artık daha ciddi bir şekilde muhataplarımızla konuşmak istiyoruz. Turizm tarafında ise bu alanı sadece o ülkeyi ziyaret eden kişilerin oraya bıraktıkları döviz olarak değerlendirmediğimi söylemek istiyorum. Çünkü turizm kanalıyla birbirimizi daha iyi tanıyoruz ve o ölçüde de daha fazla iş birliğini geliştirebildiğimiz kanaati içerisindeyim." diye konuştu.
Olpak: "Suudi Arabistan'daki potansiyel sadece 2030 Vizyonu ile sınırlı değil"
Suudi Arabistan'ın 2030 vizyonuna değinen Olpak, "Bu vizyonu Suudi Bakanlar ve devlet yetkilileri fazlaca konuştuk ve bize her platformda ifade edilen önemli bir husus söz konusu. O da şu; Suudi Arabistan'da gerçekten muazzam bir potansiyel var ve bu vizyon sadece 2030 ile de sınırlı değil. Bu potansiyelden daha fazlası ve hatta bu işin sonrası var. Bütün dünyanın gözü orada. Ama onlar Türk firmalarının hızından, kalitesinden ve rekabetçiliğinden bugüne kadar şikayet almadıkları için bizim daha fazla iş yapabilmemiz adına kapılarını sonuna kadar açtıklarını ifade ediyorlar. Ayrıca üçüncü ülkelerde ortak iş yapmayı da çok konuşuyoruz ancak yeterli düzeyde hayata geçiremedik. Bundan sonraki toplantılarda özellikle bir gündem maddesi olarak üçüncü ülkelerde iş birliğini görüşmeliyiz." dedi.
DEİK/Türkiye-Suudi Arabistan İş Konseyi Başkanı Haşim Süngü ise iki ülke arasındaki ilişkilerin ne kadar güçlü olduğunu Forum ile bir kez daha gördüklerini söyleyerek, "Bugünkü yatırım ve iş forumumuza katılımın yoğunluğu hepimizi mutlu etti. Bugün aramızda Suudi Arabistan'dan 80 iş insanı, Türkiye'den de 800 iş insanı bulunuyor. Son dönemde özellikle turizmdeki artış da birbirimize olan yakınlığımızı ve bağlılığımızı gösteriyor. Ülkelerimiz arasında gelecekte çok daha büyük iş ortaklıklarına imza atmak için bugün yeni adımlar atıyoruz. Önümüzdeki dönemde karşılıklı yatırım fırsatlarını değerlendirerek ikili ticaretteki hedeflerimizi ulaşmak için birlikte çalışacağız. Bizlere her zaman destek veren devlet liderlerimiz ve bakanlarımıza teşekkür ediyoruz" dedi.
Türkiye ve Suudi Arabistan'a yönelik yatırım fırsatlarını içeren sunumların gerçekleştirildiği "Türkiye-Suudi Arabistan Yatırım ve İş Forumu'nda turizm ve otelcilik, inşaat ve yapı, kamu-özel sektör iş birliği ve gıda güvenliğine yönelik paneller ile birlikte sektör bazlı çalıştaylar düzenlendi.
Türkiye-Suudi Arabistan Yatırım ve İş Forumu, Astaş Holding, FTG Development, Kuzu Grup, Tekfen Holding ve Hashim Group'un sponsorluğunda gerçekleşti.
