DEİK, TÜRKİYE- GAGAVUZ YERİ YATIRIM FIRSATLARI TOPLANTISINI ÇEVRİM İÇİ OLARAK DÜZENLEDİ

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu tarafından düzenlenen Türkiye-Gagavuz Yeri Yatırım Fırsatları Toplantısı, Gagavuz Yeri Başkanı İrina Vlah, DEİK Başkanı Nail Olpak, T.C. Kişinev Büyükelçisi Halil Gürol Sökmensüer, Moldova Ankara Büyükelçisi Dmitri Croitor'in katılımlarıyla DEİK/Türkiye-Moldova İş Konseyi Başkanı Sinan Bora'nın moderatörlüğünde 25 Şubat 2021 tarihinde gerçekleştirdi. Webinarı 55 iş insanı takip etti.

Gagavuzya Devlet Başkanı İrina Vlah, "Son 20 yıldır Türkiye bizim her zaman yanımızdaydı. Türkiye bizi hiçbir zaman bırakmadı" dedi. Her köyde her kasabada Türkiye'nin projeler yaptığını belirten Vlah, "Bizim insanımız bunları görüyor. Sadece bir problemin kaldı. Oda iş yerleri bizim insanlarımızın burada yaşaması lazım. Çocukları burada yaşasın. İş yerleri açılıp, Türk yatırımcıların Gagavuzya'yı görmesini isterim" dedi.  Bunları Türk soydaşlarımızla beraber yapmak istediklerini belirten Vlah, "Biz adım adım ileri gidiyoruz. Her yıl birkaç program gerçekleştiriyoruz" ifadesini kullandı.

Olpak: "Lojistikte, uzaklık ve yakınlık kavramlarının yanında ulaşılabilirlik kavramı ortaya çıktı"

DEİK Başkanı Nail Olpak ise, "İş dünyası açısından dijital teknolojiler ve yapay zeka hızlı bir şekilde iş yapma modelimizin merkezinde yer aldı" dedi. Olpak, "Gagavuz Özerk Yeri'nde geçtiğimiz Ağustos'ta, Dışişleri Bakanımız Mevlüt Çavuşoğlu'nun katılımıyla açılan Komrat Başkonsolosluğumuz için tekrardan hayırlı olsun dileklerimi sunuyorum. Bu konsolosluğun bölgedeki ilk ve tek Başkonsolosluk olma özelliği göstermesi bizler için gurur verici. Gagavuzyalı dostlarımız, "Dost hem kardaş zorlukta tanınerlar"  diye bir atasözü kullanırlar. Bizde de, bu atasözü "Dost kara günde belli olur"  haliyle kullanılır. İki dost ülke Türkiye ve Gagavuzya'nın değerli iş dünyası temsilcileri olarak, şartlar ne olursa olsun küresel salgınla gelen süreçte olduğu gibi her zaman birbirimizin destekçisiyiz. Bu süreçte ülkemizin Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) ile Türk Kızılay aracılığıyla Gagavuz kardeşlerimize gıda ve tıbbi malzeme yardımı yapması ve Gagavuz dostlarımızın Başkent Komrat'a Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın adını taşıyan bir mesleki eğitim külliyesi inşa etmesi bunun en önemli göstergeleri. Dostluğumuz ve kardeşliğimiz ekonomik ilişkilerimize de yansıyor" dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın belirttiği 2 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşmak için canla başla çalıştıklarını belirten Olpak, iki ülke arasındaki ekonomik iş birliklerinin geliştirmenin önünü açacak bazı tespit ve önerileri paylaştı. Olpak sözlerini şöyle sürdürdü: "Gagavuz halkının ana dili olan Gagavuz Türkçesi sayesinde önemli bir avantaj elde eden Türk firmalarının ayrıca uygun maliyetli ve yetişmiş işgücü, vergi kolaylıkları bölgenin AB pazarlarına yakınlığı, liberal yatırım mevzuatı ve Türkiye ile Moldova arasında yürürlükte olan Serbest Ticaret Anlaşması'nın sunduğu kolaylıklardan da yararlanma olanağı bulunuyor. İş dünyamızın bu fırsatlardan yararlanması önemli. Gagavuzya ekonomisinde tarım ve tarıma dayalı sanayi ağırlıklı olduğu için; sektörde ileri teknolojilerin kullanımı, depolama ve muhafaza tesisleri kurulumu, pazarlama ve diğer birçok alanda önemli iş birlikleri gerçekleştirebiliriz. Uluslararası kuruluşların sağladığı fonlarla finanse edilecek altyapı yenileme çalışmalarında kendilerini dünya çapında ispatlamış Türk müteahhitlerimiz ve teknik müşavirlik firmalarımız önemli rol üstlenebilirler. Sözlerime son vermeden koronavirüs ile birlikte hayatımıza giren bazı kavramlardan söz etmek istiyorum." Lojistikte, uzaklık ve yakınlık kavramlarının yanında ulaşılabilirlik kavramı ortaya çıktığını söyleyen Olpak, hizmet ya da ürünün çok yakında olması ona ulaşabilir olduğu anlamını taşımadığının altını çizerek, "Demek ki hayatımızın dizaynını buna göre yapacağız ve bir diğer konu ise, tedarik zinciri. Bu kavram iş dünyasının vazgeçilmez kavramlarından birisi. Hayatımızın merkezinde bu kadar önemli bir şekilde yer aldığını da tecrübe etmiş durumdayız." dedi.

Sökmensüer: "Moldova'yı ortak sınırımız olmamasına rağmen komşumuz olarak görüyoruz"

Kişinev Büyükelçisi Halil Gürol Sökmensüer ise, "Biz Moldova'yı ortak sınırımız olmamasına rağmen komşumuz olarak görüyoruz. Geçmişten kaynaklanan ortak kültürel ve tarihi bağlarımız ile Moldova ile yıllardır sürdürdüğümüz dostane ilişkilerin temel dayanağını 2018 yılında Sayın Cumhurbaşkanımızın ziyareti sırasında Moldova'ya stratejik ortaklık düzeyine yükselen ilişkilerimizle teyit ediyoruz" dedi. Moldova'nın asli bir parçası olan ve Türkiye'nin soydaşlarının yaşadığı Gagavuzya'da bu ilişkilerin en özel en temel noktasında yer aldığını belirten Sökmensüer, "Her ne kadar salgınla beraber ve Moldova'da yaşanan kuraklıkla ticaretimizde bir nebze düşüş olsa da şu an itibarıyla Moldova'nın ticaretinde Türkiye 7'inci sırada durmaktadır. Her krizin beraberinde fırsatlar getirdiğine bende inanıyorum" diye konuştu.

Croitor: "Hedefimiz ise Moldova'nın her serbest ekonomik bölgesine büyük Türk firmasını çekmek"

Moldova Ankara Büyükelçisi Dmitri Croitor ise, salgınla mücadelede ülkemize yardım sağlayan ilk ülkelerden birinin Türkiye olduğunu belirtti.  Croitor, sözlerini şöyle sürdürdü: "Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan aşı konusunda ülkemize yardım etmeye hazır olduğunu açıkladı. Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu'yu Türkiye'ye davet etti. Bu stratejik ortak olduğumuzu gösterir. Geçen yıl salgına rağmen Türkiye ile ticaretimiz yüzde 2,9 düştü. 560 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu rakamların 1 milyar dolara çıkması bizim görevimiz. Başka stratejik hedefimiz ise Moldova'nın her serbest ekonomik bölgesine büyük Türk firmasını çekmek. Moldova'da 43 tane serbest ekonomi bölgesi var. Onların 3'ü Gagavuzya'da bulunuyor. Burada gerçekten DEİK'e güveniyoruz."

Bora: "Gagavuz soydaşlarımız, Türkiye ve Moldova arasında bir dostluk köprüsüdür"

DEİK/Türkiye-Moldova İş Konseyi Başkanı Sinan Bora ise, "Son yıllarda Türkiye ile Moldova arasındaki ticari ve ekonomik ilişkiler giderek genişlemekte ve birçok alanda stratejik ortaklıklarımız da sürmekte.  Zaten hali hazırda ilişkilerimizi güçlendirmeye katkı sağlayan STA gibi birçok anlaşmamız da var.  Bizler de Türkiye-Moldova İş Konseyi olarak, iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin daha da geliştirilmesi ve derinleştirilmesi amacıyla her türlü bilgilendirme, yeni iş birliği fırsatlarını destekleyecek toplantılar ve faaliyetler gerçekleştirmekteyiz. Şu konuya da özellikle dikkat çekmek istiyorum ki; Gagavuz soydaşlarımızın Türkiye ve Moldova arasında bir dostluk köprüsü olduğu.. Ve bu bağlamda, Türkiye ve Gagavuzya arasında da gerek ekonomik ve gerekse sosyal ilişkiler daha da gelişecek ve bunun için de elimizden gelen bütün çalışmalara katkı sunacağız ve günden güne dayanışmamızın daha da perçinlediğine inanıyorum" dedi.

Webinarın açılış konuşmalarının ardından, T.C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Analisti Hasan Babalı ve Gagavuzya Yatırım Ajansı Yatırım Uzmanı Semion Guran tarafından sunum yapıldı.

Moldova Cumhuriyeti Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi Başkanı Sayın İrina Vlah himayesinde her yıl gerçekleştirilen "Invest Gagauzia" Uluslararası Yatırım Forumlarından beşincisinin 8-9 Kasım 2019 tarihlerinde Komrat'ta düzenlenmesi öngörülmektedir. 

Gagavuz Yeri özelinde ve Moldova genelinde yenilikçi projelerin uygulanmasına ve desteklenmesine önemli ölçüde katkı sağlayan, her yıl dünyanın çeşitli ülkelerinden özel sektör temsilcilerini ağırlayan söz konusu etkinliğe Türkiye-Moldova İş Konseyi olarak katılım sağlanması planlanmaktadır.

Bu bağlamda, ekte sunulam taslak program çerçevesinde organize edilmesi düşünülen "Invest Gagauzia-2019" Uluslararası Yatırım Forumu'na katılacak DEİK heyetinde yer almayı arzu eden üyelerimizin 5 Kasım 2019, Salı günü saat 18.00'e kadar https://portal.deik.org.tr/KatilimFormu/1081/13821 adresli internet bağlantısındaki katılım formunu eksiksiz olarak doldurmaları, ayrıca Kişinev'de 2 gece konaklama, Moldova içi transferler (taslak programda belirtilen uçuş seferlerini kullanacak katılımcılar için havalimanı-otel-havalimanı transferi organize edilecektir), yemek vb. organizasyonel giderlerin dahil olduğu katılım bedelini (DEİK Üyesi firma temsilcileri için kişi başı 2000 TL, DEİK Üyesi olmayan firma temsilcileri için kişi başı 2500 TL) kayıt sayfasında belirtilen hesaba yatırmaları gerekmektedir. Katılımcıların uçak biletlerini münferiden temin etmeleri beklenmektedir. 

Katılımcıların belirtilen adres üzerinden kayıt işlemlerini tamamlamalarını takiben DEİK Avrasya Bölge Direktörlüğü tarafından Forum'a kayıtları gerçekleştirilecek olup, DEİK kayıt sistemine girilen bilgilerin doğruluğundan emin olmanız rica olunur.

Moldova'ya pasaport veya nüfus cüzdanlarıyla giriş yapan T.C. vatandaşları, 90 gün süreyle vizeden muaftır.

Moldova Ülke Günü Semineri; 24 Ekim 2019'da İstanbul Sanayi Odası (İSO) ev sahipliğinde Moldova Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Igor Bolboceanu, Moldova Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Sergiu Harea, İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Vehbi Canpolat ve Türkiye-Moldova İş Konseyi Başkanı Sinan Bora'nın katılımları ile gerçekleştirildi. İş Konseyi Başkanı Sinan Bora, seminerde yapmış olduğu sunumda İş Konseyinin faaliyetleri hakkında bilgi verirken Moldova'daki yatırımları ve ticaretine ilişkin ise tecrübe paylaşımında bulundu. Söz konusu seminer çerçevesinde katılımcılara Moldova'nın ekonomik durumu, dış ticareti, pazar yapısı, yatırım ve iş fırsatları, iş kültüründe dikkat edilmesi gereken konular ve Türk firmalarının bu ülkedeki deneyimleri hakkında bilgi verildi.

Toplantı, 15 Mart 2019'da İstanbul'da düzenlendi.

Moldova Cumhuriyeti'ne bağlı Gagavuzya Özerk Bölgesi Yatırım Toplantısı, 20 Aralık 2018 tarihinde Türkiye-Moldova İş Konseyi Başkan Yardımcısı Müge Yılmaz Tahtacı ve Gagavuz Yeri Başkanı Dış Ekonomik İlişkiler Danışmanı Dmitry Kroitor'un açılış konuşmaları ile başladı. DEİK ve Türkiye-Moldova İş Konseyi hakkında bilgi vererek sözlerine başlayan İş Konseyi Başkan Yardımcısı Müge Yılmaz Tahtacı, iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin daha da geliştirilmesi ve derinleştirilmesi amacıyla her türlü bilgilendirme, yeni iş birliği fırsatlarından her iki tarafı haberdar etme fonksiyonunu üstlenerek bu çerçevede iş forumları, seminerler, yuvarlak masa toplantıları, tanıtımlar, ikili iş görüşmeleri başta olmak üzere çeşitli etkinlikler düzenlemekte olduklarını ifade etti. Dmitry Kroitor ise yaptığı sunumla Gagauz Yeri ekonomisine ilişkin detaylı bilgiler verdi. Moldova Cumhuriyeti'nin Aralık 2018 tarihi itibarıyla 43 Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzaladığını ve bunların tamamının Gagavuzya Özerk Bölgesi'ni de kapsadığını belirten Kroitor, Avrupa Birliği ile imzalanan Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Anlaşması'nın Gagavuzya'daki yabancı yatırımcılar için 550 milyon tüketiciye erişme imkânı yarattığının altını çizdi. Türkiyeli yatırımcılar ile Gagavuzya arasında kazan-kazan ilişkisi kurmaya çalıştıklarını aktaran Kroitor, bir yandan yatırımcılarımızın düşük maliyetle yeni ve büyük pazarlara açılabildiğine, bir yandan da Gagavuz Yeri halkına istihdam yaratılması suretiyle iki taraf için de kazan-kazan ilişkisinin kolaylığına dikkat çekti. Kroitor, ülkelerindeki 4,5 milyonluk nüfusun yaklaşık 1,5 milyonunun ülke sınırları dışında çalıştığının altını çizerek yabancı yatırımlar yoluyla Gagavuz bölgesinde artacak istihdam olanakları ile yurttaşlarının ülke dışına gitmelerini önlemeyi hedeflediklerini kaydetti.

Moldova Gagavuzya Yatırım Toplantısı

20 Aralık 2018, River Plaza, İstanbul

Moldova Cumhuriyeti'ne bağlı Gagavuzya (Gagauz Yeri) Özerk Bölgesi Yatırım Toplantısı 20 Aralık 2018, Cuma günü saat 14:00'da Türkiye – Moldova İş Konseyi Başkan Yardımcısı Müge Yılmaz Tahtacı ve Gagauz Yeri Başkanı Dış Ekonomik İlişkiler Danışmanı Dmitry Kroitor'un açış konuşmaları ile başladı.

DEİK ve Türkiye – Moldova İş Konseyi  hakkında bilgi vererek sözlerine başlayan İş Konseyi Başkan Yardımcısı Müge Yılmaz Tahtacı, iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin daha da geliştirilmesi ve derinleştirilmesi amacıyla her türlü bilgilendirme, yeni işbirliği fırsatlarından her iki tarafı haberdar etme fonksiyonunu üstlenerek, bu çerçevede iş forumları, seminerler, yuvarlak masa toplantıları, tanıtımlar, ikili iş görüşmeleri başta olmak üzere çeşitli etkinlikler düzenlemekte olduklarını ifade etti.

Gagavuzya Özerk Bölgesi Başkanı Dış Ekonomik İlişkiler Danışmanı Dmitry Kroitor ise yaptığı sunumla Gagauz Yeri ekonomisine ilişkin detaylı bilgiler verdi. Moldova Cumhuriyeti'nin Aralık 2018 tarihi itibariyle 43 Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzaladığını ve bunların tamamının Gagavuzya Özerk Bölgesi'ni de kapsadığını belirten Kroitor, Avrupa Birliği ile imzalanan Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Anlaşması'nın (Deep and Comprehensive Free Trade Agreement – DCFTA) Gagavuzya'daki yabancı yatırımcılar için 550 milyon tüketiceye erişme imkanı yarattığının altını çizdi. Buna ek olarak Kroitor, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ile imzalanan STA sayesinde de Gagavuzya'nın yabancı yatırımcılar için 250 milyon tüketiciden oluşan bir pazara gümrük vergileri olmadan erişim sağladığını belirtti. Türkiyeli yatırımcılar ile Gagavuzya arasında kazan-kazan ilişkisi kurmaya çalıştıklarını belirten Kroitor, bir yandan yatırımcılarımızın düşük maliyetle yeni ve büyük pazarlara açılabildiğine bir yandan da Gagauz Yerihalkına istihdam yaratılması suretiyle iki taraf için de kazan-kazan ilişkisinin kolaylığına dikkat çekti. Ülkelerindeki 4,5 milyonluk nüfusun yaklaşık 1,5 milyonunun ülke sınırları dışında çalıştığının altını çizen Kroitor, yabancı yatırımlar yoluyla Gagavuz bölgesinde artacak istihdam olanakları ile yurttaşlarının ülke dışına gitmelerini önlemeyi hedeflediklerini sözlerine ekledi.

Sunumunun devamında Gagavuzya Özerk Bölgesi'nde iş yapma olanaklarına pozitif katkı sunan ulusal reformlara değinen Kroitor, vergi ve sosyal güvenlik ödemelerinde azalmaya gittiklerini; inşaat izni alınması prosedürlerinde kolaylaştırma sağladıklarını; ithal malların gümrük vergisinde yeni düzenlemeler yaptıklarını; yabancı çalışanlar için oturma ve çalışma izinlerinin alınmasını kolaylaştırdıklarını söyledi.

20'den fazla kişinin katılımıyla gerçekleştirilen, hediye takdimi sonrasında birebir görüşmeler ve aile fotoğrafı ile sonlandırılan toplantıda yapılan sunuma https://www.deik.org.tr/contents-fileaction-18164 adresli internet bağlantısından ulaşılabilmektedir.

ETKİNLİK DUYURUSU

İki ülke arasında ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla faaliyetlerini sürdüren Türkiye-Moldova İş Konseyi, iki taraflı ilişkileri canlı tutmak, Moldova'da iş yapmak isteyen Türk firmalarına ilk kaynaktan bilgi sağlamak amacıyla Moldova'nın çeşitli bölgelerinden gelen heyetler ile tanıtım toplantıları ve ikili görüşmeler organizasyonu çalışmaları yürütmektedir.

Bu kapsamda, Türkiye – Moldova İş Konseyi ve Moldova Cumhuriyeti Gagavuzya Özerk Bölgesi Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü iş birliğinde 20 Aralık 2018 Perşembe günü 10:30-13:00 saatleri arasında River Plaza'da "Gagavuzya Yatırım Forumu" düzenlenecektir. 

Gagavuzya ekonomisinde tarım ve tarıma dayalı sanayinin ağırlığı fazla olup, sektörde ileri teknolojilerin kullanımı, depolama/muhafaza tesisleri kurulumu, pazarlama ve diğer birçok alanda önemli iş birliği imkanları mevcuttur. Uluslararası kuruluşların sağladığı fonlarla finanse edilecek altyapı yenileme çalışmalarında Türk müteahhitlik ve teknik müşavirlik firmalarının önemli rol üstlenebileceği değerlendirilmektedir. Gagavuz halkının ana dili olan Gagavuz Türkçesi sayesinde önemli bir avantaj elde eden Türk firmalarının ayrıca ucuz ve yetişmiş işgücü, bölgenin AB pazarlarına yakınlığı, liberal yatırım mevzuatı ve Türkiye ile Moldova arasında yürürlükte olan Serbest Ticaret Anlaşması (STA)'nın sunduğu kolaylıklardan da yararlanma olanağı bulunmaktadır.

Heyet listesi ekte yer alan toplantıya katılmayı arzu eden üyelerimizin https://portal.deik.org.tr/KatilimFormu/821/11997 adresli internet bağlantısında  bulunan  online  kayıt formunu en geç 19 Aralık 2018 Çarşamba günü saat 12:00'ye kadar doldurmaları gerekmektedir. 

Taslak Program

10:30-11:00               Kayıt
11:00-11:30               Açış konuşmaları
11:30-13:00               Sunumlar

Moldova/Gagavuzya Yatırım Forumu kapsamında, 19-20 Aralık 2018 tarihleri arasında İstanbul'da bulunan heyet üyeleriyle birlikte Gebze'de Anadolu Isuzu ve Schneider Electric Fabrikaları ziyaret edildi. Bahse konu heyet üyelerine tesisler hakkında detaylı sunum yapılmasını takiben tesis faaliyetleri yerinde incelendi.